YARATIMIN SPİRİTÜEL EVREN FİLMLERİ

" dokunuş / ölüm " “dokunuş.. ilk iletişim yöntemimiz. güven, korkusuzluk, huzur. hepsi nazikçe okşayan bir parmağın ucunda veya dudağın yavaşça yanağa değişinde. mutluyken bizi bağlar, korktuğumuzda destekler, arzuladığımız ve aşık olduğumuzda bizi heyecanlandırır. nefes almak için havaya ne kadar ihtiyaç duyuyorsak, sevdiğimizin dokunuşuna da ihtiyaç duyarız. ama dokunmanın önemini hiç anlayamamıştım, onun dokunuşuna sahip olamayana kadar.” Kistik fibrozis   hastası Stella, doğuşundan itibaren tedavi gördüğü hastanenin sürekli kontrolü altındadır. Pozitif, hayat dolu, neşeli olmasına ve isyankar olmamasına rağmen     " yaşamak için değil tedavi olmak için yaşıyorum" mottosu ile ölümü ötelemeye çalışan ama onu kabul etmiş bir genç kızdır.  Film aslında   Claire Wineland  gerçek hayatından bir kesit  vesile ile de kistik fibrozis hastalığına dair de farkındalık yaratımında. Will de Stella gibi kf hastasıdır ancak ölümcül artı bir bakteriye de...

  " tamamlanmışlık " bir sol beyin bir sağ beyinle çarpışırsa,  bir matematikçi bir sanatçıya vurulursa,  analitik, duygu ile savaşırsa,  artı eksiye dokunursa,  zıtlıklar birbirini çekerse, Isaac Clarayla tek olursa ne olur? tamamlanmışlık. bütünsellik.  birlik. Yıldızlarda kaybolmuş;  sayılarla, analizlerle, verilerle boğuşmaktan başka bir dünya bulacağım diye  gökyüzüne bakmaktan,  dünyadan  kopmuş bir astronom kahramanımız.  Esas kızımızın ise kalemi fırçalar, ekranı resimler. Yüreğinin peşine takılıp; 6 kıtayı gezmiş, mülkiyetsiz, aidiyetsiz bir seyyah.  Isaac,  yıldız / gezegen sistemlerindeki L1 noktasının konumlarını  gözlemleyerek yeni bir gezegen bulmayı o kadar takıntı haline getirmiştir ki  gözü ne verimli üniversite hocalığında ne de yaşama dair herhangi bir hisdedir. Verilerini gözlemlediği Tess teleskopu verileri ile her buluşması hayal kırıklığıdır.  Merakı, saflığı, duruluğu ile Isaac'e asi...

  " duygusal genom "  İnsanın kanseri yenmesi (ilaçsızca), kanserli bir hücrenin sağlıklı hale dönmesi mucizedir değil mi? Peki sağlıklı bir hücrenin de kanser olması aynı oranda şaşılası değil mi? yani neden biri mucize diğeri hastalık sayılıyor oysa ki her iki durumda aynı.  " hücrenin  form değiştirmesi "  her iki durumda doğal.  Vurucu aslında değil mi?  Aradaki fark, tamamen hücrenin duygusal durum değişimi. Kanser hücreleri üzerinde çalışan embriyolog Nahtan travma geçmişli sevgilisi, yatalak annesi ve çalışkan asistanı arasında hücrelere adanmış düz ve analitik bir hayat yaşamaktadır.  Bir gün Jacques adlı fransız bir şifacının ülkesine gelmesi bakışını değiştirir. Jacques, duygusal hücre iyileştirmeleri ile sadece insanları iyi insan olma, yardımsever ve önyargısızca yaşama daveti ile iyileşmeler sağlamakta ve ücretsiz halk sağlığı merkezleri açma girişimlerini yerel yönetimlerle gerçekleştirmektedir. Jacques' ın duru görüsü, sevgi dolu y...

" çare sensin " Her ne kadar seyirliğin bir bölümü çareyi dışarıda arayan bir havada geçiyor gibi gözükse de izletinin sonu açılış da ki cümleye bağlanıyor.  Krishnamuti'nin sözüne : "bir insanın içinde tüm dünya mevcuttur. bakmayı ve öğrenmeyi bilirsen kapı senin önünde ve anahtarı da elindedir.  Açacağın kapıyı senden başka hiç kimse açamaz ve anahtarı eline veremez." Belgesel statüsü gibi gözükse de james'in içsel yolculuğu film tadında aktarılmış. Farklı olan kişiliklerin topluma, sisteme ve aileye olan uyumu tüm zaman ve mekanlarda zor olmuştur. Ancak günümüz dünyasında bu zorluk neredeyse aşılamaz hale gelmiştir.  Başarının ve mutluluğun anahtarını kariyer ve parada zaneden günümüz ilkel insanı, maalesef ebeveyn olduğunda da aynı beklentiyi evlatlarına yükleyerek  adeta kayıp ruhlara ölümü para kesesinde sunar hale gelmektedir.  Kendilerinin gelmek istedikleri yere, mevkiye, eğitime ve kazanca çocuklarının kalbini görmeden; hesapsızca, ruhsuzca yollama...

" insan " zaman yok! mekan yok! zamanda tek, mekanda BİR aslında.  insanın zamanı yok.  insan hamurunun mekanı yok. insan her zamanda ve her mekanda.  hem adem, hem zekeriya, hem havva,  hem meryem hem davut  hem ömer.... hemi de ibrahim. ULAK. haber eden. haber getiren. haberi kendinden kendine insandan insana anlatan. Dünyadaki herhangi bir yere, herhangi bir zamanda Zekeriya 'nın yolu düşer. Zekeriya, zikredendir, anlatan, hatırlatandır.  Anlatır Zekeriya köyün kirlenmemiş masumlarına, sabihlere, çocuklara.  İbrahim'le başlar Muhammed'le bitirir aslında film boyu süren hikayesini.  Hemi İsa'yı, hemi Musayı, hemi Yusufu katar içine isimsizce.  İnsanlığı, insanlığa zikreder, anlatır. Her dinleyen kendinden yansıyanı görer de dinler Zekeriyayı.  Zekeriya'nın anlattığı insanlık hikayesini, İbrahim den Muhammede insanlığın seyrisülüğünü.  Ömer adildir. okuyandır. liderdir. yol gösterendir. Hz.Ömer'in yansımasıdır köye. Köyün çocukları...

" covid - 19 " Çin'den yayılan yarasa/domuz kaynaklı tanımlanamayan bir virüs, temas ve hava yolu ile hızla dünyaya yayılır. On milyonların öldüğü salgın tüm dünyayı kilitler. Endişe korkuyu,  korku paniği tetikler. Şehir karantinaları yokluğu,  yokluk ise  bencillikle saldırganlığı patlatır. Yağma, şiddet, açlık, çaresizlik süregelir.  Ve 5,6 ay içinde dünyanın pek çok noktasında aşı denemeleri sonuç vermeye başlar.  Aşı bulunup, uygulanır.  Çok tanıdık değil mi?  Hayatın izdüşümüdür deriz filmlere. İronik olan ise bu kez olacağın bire bir aynı biçimde bize yıllar önce film olarak sunulması.  Kozmik yada varoluş bilincinde;  semavi ilim de, kuantum bilimi de her şeyin zaten olup bittiği savında. Bir illüzyonun içindeyiz. Sonsuz olasılıklı bu tekamül yolunda düşündüğümüzü mü hayata geçiriyoruz yoksa zaten olmuş bitmiş olana mı şahitlik ediyoruz. Konunun her noktasına eşit focuslanan, ajitasyon yapmayan,  derli toplu ...

yaşamak  Sonsuz beyazlık. çığlık vari sessizlik.  yokluk. hiçlik.  Beyaz karanlık.  Diyalog'un olmadığı filmde  monolog da yok neredeyse. Tek bir oyuncu ile süren akışa, sadece yaralı ve gözü kapalı eşlik eden ikinci bir oyuncu. Ve ötesi Antarktica. Herkesin keyif alabileceği bir seyirlik değil maalesef. Sessizliğin, beyazlığın ve soğuğun hakim olduğu görsel şölende, yaşam mücadelesi veren bir pilotlayız. Uçağı düşmüştür ve hayatta kalmanın beklemek mi? harekete mi geçmek ayrımında çıkmaza girmiştir.   Anlatı son derece yalın. Ama anlattığı çok derin. Soğuğu ve sonsuzluğu size hissettiren mekan. Zamanın anlamsızlaştığı yaşam mücadelesi. Kahramanımızın konfor alanında balık yakalama olanağı vardır ve netice de düşmüş uçağının içi korunaklı bir mekandır. Kutup ayılarından veyahut fırtınadan sığınabileceği bir çatı. Umarsızca kurtarılmayı beklerken, kurtarması gereken bir insan daha girer hayatına. Ve işte o zaman kalmak mı gitmek ...

" yolun, yolcunun, yolculuğun biricikliği " Film Ali imran suresinin 33 -37. ayetleri ile başlar. filmin tüm müziklerinin sarhoş ediciliği bir yana açılıştaki okuma bile sizi sizden alır. Ayetler tesadüfi değil elbet :)  Ne yeri bellidir öykünün ne zamanı. Her ne kadar tunus ve iran da çekilmiş olsa da seyrederken sizi onlarca ülkeye götürür ama gördüğünüz de çöldür aslen. 14.yy sanırsınız zamanı ama bir bakmışsınız 20. yy dır.  ne yeri vardır bu yolcuların, ne zamanları velhasıl.  Doğumla başlar film. Kaos ertesi varoluşla. Kum fırtınası ertesi, kumun içinden doğrulan torun, kumun içinden dedesini çıkarır.  İştar / sümerlerin aşk tanrısı. ve kız çocuğudur yani safiyet. Bab-ı aziz'i çeker çıkarır kumdan. Ama'dır gözü. Ama, gönlünle görür dede. Hikmettir. Bilgeliktir.  Aşk, saflık tutar elinden hikmetin ve bilgeliğin, yola çıkarlar. Aşk için yol bilinmezdir. Hikmet ise " bilinmez yok,  yol var sadece"  diyendir.  Allah'a ...

kudüs  Yüzyıllardır paylaşılamayan dünyanın en kadim kenti. Kimine göre kan ve acı. Kimine göre politik savaş arenası. Vicdan, hırs, birlik. Kaos ve belki de kalabalığın içindeki en yalnız şehir. Bilinç açılımlarının İbrahimden Muhammede uzanan katmanları bana göre Kudus.  Her şeyin başladığı yer ve belki de biteceği. Kudüs her şeyi barındırır tıpkı biz gibi. Nasıl ki hepimizde Adem, İbrahim, Musa, İsa, Muhammed bilinçleri ve meşrepleri mevcut ise Kudusde de öyle. Her taşında, her sokağında;  tüm kainatın kaydı, bilgisi  saklı. Tıpkı her hücremizdeki gibi.  Kudüs hem gül hem kan. Hem her şey, hem hiç bir şey.  Cennetin Krallığı; Kudüs krallığının yıkılışı ve  2.haçlı seferini tarihi kişiliklerle anlatan, tüm isimlerin, mekanların ve tarihi akışın doğru ve şaşırtıcı ölçüde objektif olduğu nefis bir film. Zengin oyuncu kadrosu, akıcılığı ve dikkat çeken diyalogları ile aslında özlenen Kudus'e ithaf edilmiş sanki.  Kral b...

din savaşları  Her ne kadar film Hypatia' yı merkeze almış olsa da anlatı nefis bir din, sistem irdelemesi ve tarihe ışık tutan gerçek bir anlatı.   İskenderiye Kütüphanesinin son yöneticisi yunanlı Theon'un kızı olan Hypatia çok özel biridir. Erkek egemen bir dünyada astronomi, matematik ve felsefe dersleri vermektedir. Tarihte bilinen ilk kadın filozofdur.  Yönetmen hem Hypatia'yı hem MS. 4.yy Roma imparatorluğu sınırlarındaki İskenderiyede olup biten din, siyaset, toplum üçlemesini çok güzel harmanlamış. Bir yandan dinler üzeri düşünen, sadece evreni, yaratımı ve insanı sorgulayan bir filozof, diğer yandan insanları din etiketleri ile sınıflayan ve zorbalıkta sınır tanımayan din sömürgecileri. Tarih değişse de yüzyıllar geçse de, mekanlar farklı da olsa insan her çağda aynı insan. Din adına dini kullanarak toplumları etki altına alan, yönlendireni yöneten ve dini tamamen çıkarları doğrultusunda harmanlayan gruplar MS 4.yy da da aynı, günümüz dünyasınd...

özgürlük "beyaz karga"     Rusçada çok özel bir deyim, sembol. " Yetenekli, farklı aykırı, benzersiz, dikkat çeken" insanları tanımlamak için kullanılır.  siyaset. sanat. özgürlük. yasaklar. tutku.  Dans doğası gereği ruhsal ve bedensel özgürlüğü ve özgünlüğü temsil eder. İroni ise dansı icra etme yeri ve zamanının bir devletin kontrolünde ve sınırladığı coğrafyada yapabilme kısıtlılığıdır.  Sadece dans değil elbet Sovyet Rusya'nın Çarlık Rusyası sonrası Gorbaçovlu yıllara dek sürdürdüğü rejimde, dünyanın en büyük açık cezaevi tarzı yaşam modeli özellikle sanatın ve sporun  her alanında zorlayıcı yıllardı. Filme yansıyan sovyet rusyanın siyasi duruşu yada kgb'nin sanatçıya uyguladığı zulüm değil benim anlatacağım. Veyahut eleştirilen fransız siyaseti yada "dans filmi denemeyecek kadar az dans var, nureyevin de hayatı ne az"  serzenişleri doğrultusunda da değil  anlatacağım. ( kaldı ki bence Ralph Fiennes de  bunlar...

vicdan Nicolae Minovici ile ilgili bir haber karşıma çıkınca bu film geldi aklıma ister istemez. Film olarak çok sıradan bir film olsa da senaryonun iyi kurgulanmadığı bir yapım olsa da çıkış noktası tıpkı Minovici'nin deneylerinin çıkış noktası.  Ölüm ertesi beynimiz yaşamaya devam eder mi?  Beyin ve bedenin ölümleri senkronizemidir ve dahası beden ölünce  ölümsüz denilen ruh nereye gider? Bu soruları merak eden  5 tıp öğrencisi kendi üzerlerinde ölüm deneyleri yaparlar. Kalplerini durdurmak suretiyle ölüm ötesini deneyimleyip 3 dk içerisinde arkadaşlarının müdahalesi ile yeniden hayata dönmekte ve o sırada beyin dalgalarını da kayda almaktadırlar.  Filmde her anlamda eksiklik çok. Ama sorgulattığı tema anlamında buraya almak istediğim filmlerden oldu.  Vicdan. Bizi insan yapan en önemli vasfımız. Vicdanı boyutumuz ile sorguluyor öğreniyor ve yüzleşiyoruz hem tüm evrenle hem kendimizle. Vicdan grafiğimiz doğrultusunda afetme, kabul...