YARATIMIN SPİRİTÜEL EVREN FİLMLERİ

geçmiş geleceği değiştirir mi? nico ve vera. iki ayrı zaman tek mekan. kesişen karışan hayatlar. fırtınanın sebep olduğu solucan deliği. paralel evren algısı. kelebek etkisi.  zaman içinde zaman. mekan içinde mekan. iki ayrı ilüzyon. hangisi yaşanan, hangisi müdahale edilen.  benzer çok film olmakla beraber insanlığa inatla anlatmak isteyen yönetmenler, senaristler ve yapımcıların ardı arkası kesilmiyor. iyi de oluyor. çünkü insanın kaderini elinde tutamadığını anlaması için en etkileyici ve dahi büyüleyici yol sinema.  yaşamsal örgümüzde olacak olan,  tüm şartları değiştirsek dahi  gerçekleşiyor. bizim şer sandığımız sızlandığımız ve müdahale edip değiştirmeye çalıştığımız her vaka eninde sonunda kendi yoluna getiriyor insanı. insan anlamıyor lakin. sanıyor ki değiştirdiği kendisi için en iyi olan. sistemsel bütünlüğün içinde kaderimizde olanı yaşamak, kaderimiz. kazalara cüzi irademizle müdahale etsek de yazı dönüp dolaşıp görmeniz gerekeni gös...

kutsanma  inanç, din, zirve, soğuk, hüzün, huzur, rüzgar, dingin, maymun, insan, kabul, hindu, everest, sufi, kudüs, mekke, adak, kaos, düzen, teknoloji, ilkellik, dalga, kaya, okyanus, tapınma, dans, hareket, ses, ilahi, dil, sema, bulut, sonsuzluk, büyüklük, micro, ejder, mağara, süs, renk, çoşku, çığlık, yalnızlık, yaşam, avcı, lider, güç, fakirlik, rıza, düzen, karmaşa, duvar, yeşil, üretim, meditasyon, kaos yeniden ve yeniden düzen, tüketim, nefes, sıkışmışlık, ışık, kirlilik, sessizlik, çöp, saygı, yokluk, neşe, ibadet, savaş, petrol, zenginlik, bilinmezlik, kayıp, ırkçılık, vahşet, geçmiş, ölüm, mutluluk, yetkinlik, yetenek, arş, arz, süleyman, isa, tavaf, kutsal, bilinmez, merak, zaman.  kutsanmış bir evrende, muazzam bir sistemde, inanılmaz çeşitlilikte yaşıyoruz. sadece müzik ile sözsüz bir dünyadan 24 ülke üzerinden binlerce görüntü ile iç yolculuğunuza yelken açılıyor. meditatif bir şölen, dinginlik. yaşlı dünyamıza rasyonel bakış ile akan sahnele...

düşünüyorum öyleyse varım Descartes in sözüyle açılıyor film ve filmin sonunda sizi getirdiği nokta "var mıyım acaba?"  oluyor.  Fuller ve Hall'un  13.katta bulunan şirketleri  deneme aşamasında bir  simülasyon sistemi geliştirmektedir. Fuller'ın fark ettiği bir şeyi Hall'a söyleyemeden Fuller'in  öldürülmesi ile olay polisiye bir havaya bürünse de gidişat farklıdır. Bırakılan gizemli mektup ve buna ulaşılması gerekliliği Hall'ı deneme aşamasındaki simülasyonu kullanmaya zorlar.  13. katta ki bilgisayar sistemi vasıtasıyla 1937'ye yarattıkları simülatif dünyaya sıçrayan Hall gerçeklik kavramı ile boğuşmaya başlar. Şuur, bilinç nakli gibi çalışan sistem, filmde Matrix' i anımsatmaktadır. her iki dünyadaki kesişmeler, tetiklemeler ve kişiler sanal dünyanın aslında neresi olduğu konusunda sorgulatır. Ve yahut ötesi berisi olmaksızın evrenin kendi de bir ilüzyondan mı ibarettir. sanal sanılan ile gerçeklik zannında yaşananların bi...

şifa  Günümüz batı tıp'ı tıpkı newton fiziği gibi madde üzerinden çalışan ve kimya ile insanı dengelemeye çalışan bir sistem. Oysa yüzyıllardır doğu tıbbı insanı, tıpkı  kuantum fiziği gibi  enerji olarak ve sistemle bir bütün olarak ele alır. Ve insanı acziyeti ile  muhtaç bir varlık olarak  değil muktedirliği ile sınırsız  harika bir canlı olarak tanımlar.  Heal belgeseli tarafsız bir bakış açısı ile dini ve bilimi karşı karşıya getirmeden, doğu ilmini yüceleştirmeden batı bilimini yermeden son derece güzel ve başarılı harmanlamış bir yapım.  Kainat tek bir hücremizde dahi kayıtlı ve bizim dışımızda başka bir şey yok. Tüm güç de inancımızla beraber bizde. İnsan kendini hasta eden ama ettiğini bilmeyen ve bunu kabul etmeyen bir varlık. Davranışlar gibi fiziki aksaklıkları da daima dış etkenlere bağlıyor. Halbuki vücudumuzun her bölgesinin verdiği tepkiler tamamen iç dünyamızın izdüşümü. Lakin suçu hep genetiğinde, dış faktörlerde...

zaman / evren Terence Malick çok sevdiğim, tüm filmlerini istisnasız beğendiğim bir yönetmen. Aslen bir felsefeci olan ( harvard felsefe mezunu ) ve sadece kendisi için, gişe kaygısı taşımaksızın yaptığı filmleri ile sinema dünyasının mütevazi sessiz insanı. Kendine özgü tarzı yanında uzun metrajlı hatırlı  filmlerinin  beşinde  görüntü yönetmeni olarak Emmenuel Lupezski  ile çalışan,  Tree of Life da ise Paul Atkins'i tercih eden Malick, kendi anlatımıyla bu adamların efsanevi fotografik zeka ve görülerini de harmanlayarak unutulmaz sahnelerle dolu yapıtlar ortaya koyuyor. Keza bu filmin görüntü yönetmeni yine Paul Atkins. Makro ve micro kosmosu olağanüstü görüntülerle sunan ve sorgulayan kesitlerin geçişlerini muazzam kurgulayan ve vizyona giren ender belgesellerden. Görüntüler o kadar özel ki bunca zamandır nasıl bir belgeselde görmedim dedirtiyor. Başka boyutlara yolculuk adeta zamansızlığın içinde. Mevzuu Mallick olunca belgeselde diyemiyor...

özgür irade / kader Black Mirror bir dizi film aslında. West World, Dark, Stargate Universe, Doctor Who, Fringe, The X Files  gibi onlarca dizi var. Zamanı, geleceği ve sistemi irdeleyen, anlatmaya ve insan bilincini geleceğe alıştıran. Ancak dizileri bu bloğa konu etmiyorum. Bambaşka bir platform diziler. Fakat Black Mirror'ın bir nevi yeni yıl hediyesi olan son bölümü      " Bandersnatch"  bir film olarak bu bloğa misafir olabilecek farklılıkta ve özellikte.  Bölüm gerçekten bir film. Ön cephede görülen iki önemli nokta var. İlki, türünün ilk örneği olan bu interaktif film sinema dünyasında yeni bir adım. Mutlaka okumuş yada duymuşsunuzdur. Sonunu kendinizin belirleyeceği değişik kitaplar vardır. Kitabını yarat yada yaz temalı. Mesela 35. sayfaya geldiğinizde 65. yada 125. sayfaya atlama seçenekleri vardır. Film de bu doğrultuda. Tabii bir filmi bu karar verişlerle ilerletmek çok kolay bir çekim tekniği olmadığı gibi muhteşem bir emek var. Film...

rabb-ı  hassı " yaradan her varlığı kendi terkibi üzerinde öyle güzel yaratmıştır ki az farkındalığı olan ilim yolcusu, kendi has esmasını da arar yolda. yaratım sebebini,  bu dünyada ki varlık sebebini arar "hassı esması'nın" da peşine düşer, kul olma amacı yanında. " aü dedem at sevdalısı idi. hipodroma yarışlara gittiğimde 6,7 yaşında var yoktum. hipodromdan öyle büyülenmiştim ki atlar, yarışlar, piknik havasında ki seyirlerimiz, çoşku, gürültü anlatılamaz bir heyecandı. ganyan oynandığı için de dedem çok kısa bir süre sonra vazgeçmişti hipodromdan. ganyana bakışı at sevdasını gölgelemişti.  tabii ben de bu karardan nasiplenmiştim, babamın zaten ilgisi yoktu.  belki bu kısa tanışmışlığımdan, belki tv'nin tek kanallı oluşundan ve dahası bu sporun sevilmesinden olsa gerek yıllarca gazi koşusu ve özel yarış günleri ekrana kilitlenirdim. küçük dev adamların sessiz ve kimi hüzünlü  kimi sevinçli yüzleri, atlar ve yarışlar kadar ilgimi çek...

karma - kısas  Öldünüz. Ve elinize amel defteriniz verildi. Dünyada ne ettiniz, ne ektiniz hepsi içinde ve siz yaptıklarınızla yüzleştiniz ve ona göre sonsuzluk mekanınızla buluştunuz. :) Ektiğinizi biçme zamanı yani.  Bu değişik Kore filmi benzer minvalde bir olay örgüsü ile karşımızda. Kahramanımız Ja Hong bir itfaiye eridir. Küçük bir kızı kurtarırken ölür. Ölüm melekleri eşliğinde, 7 sınama meclisini  hayatta yaptıklarının doğruluğu ile geçerse dünyaya geri döndürülecektir.  Öleceğini bilen tek canlı insandır. Ama hiç ölmeyecekmiş gibi yaşar ve pişmanlıkları peşinden sürekler. Film bir bakışıyla Musa ile Hızır hikayesi, diğer bakış açısıyla da insanın ne yaparsa yapsın iyiliğine iyilikle, kötülüğüne kötülük ile karşılık bulacağı ve mutlaka tüm bunlarla aynalanacağıdır.  Ja Hong, bu arafa erdemli bir insan adayı olarak gelmiştir. Çünkü kendi canını hiçe saymış bir insanı kurtarırken ölmüştür. Ölüm melekleri çok mutludur. Çünkü bu erdemli ...

yokoluş Netflix o kadar çok mecrada filmi önüme çıkardı ki seyretmemezlik edemedim. Filmin ne konusu hakkında bir fikrim vardı ne de merak etmiştim. Açıkçası Natalie Portman'dı beni çeken.  Fakat filmi seyrettiğimde kendi içimde kayboldum gittim. Anlaması, anlaşılması, kavraması, anlatması zor bir yapım. Bir yandan büyüleyici görsel sahneler,  gerilim içinde merak uyandıran bir senaryo. Bununla birlikte size varoluşu, insanı  sorgulatan bir konu. Pek çok insan filmdeki çok farklı katmanları farklı algılamış. Belki de film herkesin kendi algısında anladığı kadardır.  Dünyaya 3 boyutlu bir doğum, yaşam, ölüm olarak bakıyor ve varoluşla ilgilenmiyorsanız size saçma gelecek yorumlarımla beraber, bütünüyle anlamsız bir bilim kurgu filmi de diyebilirsiniz. Ya da seyrettiğiniz sadece dünyayı basan uzaylılar ve aldatılan eş senaryosundan ibaret bir film olacaktır.  Derinliği bana göre çok özel bir film Annihilation.  Filmin başıyla beraber aslı...

nur boyut  Marvell'ın kuantum boyutu, insanlığa derinden derine ve hatta açık seçik öğretmeye, algılatmaya çalıştığı bir filmi daha. Eğlenceli bir kahraman filmi olarak da izleyebilirsiniz, aman efendim ne fizik hataları var diyerek seyrinizi işkenceye de çevirebilirsiniz. Kurgu, mantık, akış hataları beni ilgilendirmiyor filmlerde. Hele hele bilim kurgu filmlerinde. Yönetmen yada yapımcı aslında topluma aşılamak istediği bir iki fikri süsleyip beyaz perdeye yansıtıyor. İlk filmde olduğu gibi maddenin ve dahi insanın şekilsel boyut değişikliği bu kez daha da vurucu. Anında büyüyüp küçülen arabalar, binalar insana komik gibi gelse de aslında insanoğlunun şekil ve boyut değiştirme sevdasını yıllardır hayalinde yaşattığı da bir gerçek. Film bu kez Dr. Hank Pym'in kuant altı nötrina boyutunda 30 yıldır sıkışıp kalan eşini yeniden üç boyutlu dünyaya geri getirmesi üzerine. Ve bir ikinci amaç da Ghost karakterinin bedenleşmesi. Ghost her ne kadar kötü bir karak...

her an değerli  Her ne kadar adı ve konusu bilimkurgusal gibi gelse de film hayatın akışında olmayı irdeliyor. Lakin bunu o kadar dozunda bir örgü ile veriyor ki karşınızda bolca romantik, biraz fantastik ve az da dramatik bir film çıkıyor. 21 yaşına bastığında ailenin erkeklerine mahsus bir gizin açıklanmasıyla yani zamanda geri gidebilmeyi öğrenmesi ile hayatında yeni bir kapı açılır Tim Lake'in. Ve bu meziyet aslında tüm insanoğlunun arzusu değil midir? Geçmişi değiştirebilmek ya da geleceği görebilmek.  Tim, olumsuz durumları değiştirebilmekte, ilişkilerinin seyrini çevirebilmekte ve bu gücünden de memnun yaşamaktadır.  Hayatının kontrolünü elinde sanır. Ve tüm olumsuzlukları değiştirebileceğini.  Halbuki hayat terslikleri, acıları ve yanlışları ile hayattır. Ve her günümüz yaşamaya değerdir.  Olaylara bakışımızı değiştirdiğimizde yaşadığımızın her günün sadece güzelliklerini görür ve güzelleştirebilir hale de gelebiliriz. Komik ve roma...

klonlama  Bazen filmin komikliğine, akışına, absürdlüğüne o kadar kapılıp keyifle bir kaç saat geçirirsiniz ki derinliğini hemen yakalayamayabilirsiniz. Çok eğlenceli bir film Andover.  Film tüm mantık komikliklerine rağmen sorgulatıyor sorgulatıyor ve sorgulatıyor.  Ölüm, insan hayatının en zor kabullendiği gerçeklik. Genetik profesörü Adam' da henüz yeni evlendiği karısının ölümünü kabullenemez. Mesleği gereği klonlama üzerine çalıştığından da eşini kopyalayarak acısına çare bulmaya çalışır.  Defalarca, defalarca ve defalarca klonlamak zorunda kalır. Çünkü hiç bir kopya aşık olduğu kadının tıpatıp aynı olamamaktadır. Olay sadece genetik kopyalama ve genetik üzerinden üretim değildir.  Önce yaşamsal etkenler, çevre koşulları ve alışkanlıklar üzerinde yoğunlaşır Adam. Eşinin tüm geçmiş yaşamını tıpatıp gerçekleştirse de hatta son çare olarak bebek iken öz anne babasına verip yetiştirtse de ne bu sayısız kadınlara  aşık olabilir ne de on...

ölüm ötesi  Chico Xavier kitaplarından esinlenerek çekilen bir Brezilya filmi Nossa Lar.  Reenkarnasyon işleniyor izlenimi verse de pek çok tema barındırıyor. Şahsen benim anlayışımda reenkarnasyon yok. Tasavvufi bilinçte ve kuantum gerçeklikte reenkarnasyon algısının aslında sonsuz olasılıklı yaşam formlarına çeşitli yollarla ulaşmak olduğuna inananlardanım. Filmde insanların ölüm ötesindeki deneyimleri irdelenmekle beraber aslında insanlığın dünyevi boyutta ki çıkmazlarının ölüm ötesinde de süregeldiği ağırlıklı işlenmekte. Ölen insanların arafta acıları ile yüzleşme halleri ile başlayan film, aslında tüm insanların intihar ettiği teması ile ilerliyor. Dünyevi yaşamda tüm ruhsal hallerimizin bedenimizi aslında öldürdüğü ve aslında hepimizin kendi ölümümüzü hazırladığı gerçekliği. Diğer boyuta alışmaya çalışan insanların dünyaya ve kalanlara olan bağımlılıkları, ölüm ötesinde dahi mülk edinme arzuları, dünyadaki statülerini ordada da devam ettirme eğilimle...

şifa  Kız arkadaşından haber alamayan Jamie, esrarengiz bir mesajla kendini Hindistan'da bulur. Kız arkadaşını bulma yolculuğu bir nevi kendi iç yolculuğuna da dönüşür. İnançsızdır,  hastadır, gelecekten ve evlilikten ümidi olmadığı için sevdiği kız arkadaşından da kopmuştur. Ama endişeli arayışı, tanımadığı ve bilmediği bir ülke ve kültür onu farklı bir yola sokar. Ütopik bir kapalı toplulukta / ashram - hindu dergahıdır /  olduğuna inandığı kız arkadaşına ulaşmak için Himalayalarda geçirdiği günler ertesi topluluğun kapısında kabul edilmek için de günlerce beklemek ve öğretiler için istekli olduğunu kabul ettirmek zorunda kalır. ( tüm öğretilerde yüksek tutkunun ve inancın benzerliği çok hoş. Jamie de tıpkı sufi adayları gibi günlerce dergah kapısından dönmez )  Toplulukta iş bölümü, huzurlu yaşam, şifacılık ve kendi bulma yolunda yapılan meditatif çalışmalar ile günler geçerken Jamie kız arkadaşının henüz izine rastlamamakla birlikte topluluğun Guru...

bilinç korkunç bir lanettir  Bir başkasının bilincinde dünyayı deneyimlemek, dahası girdiğiniz benliği kontrol etmek. Bir başka bilinç olmak. 15 dk lığına kendinizi başka biri bilmek. Mesela John Malkovich olmak. Kült, fantastik ve özel bir film. Karmaşık ilişkiler, kimlik arayışları, cinsel tercihler ve bir başka bilinç de bulunan cevaplar.  Craig mesleki ve hayati anlamda mutsuz ve kayıptır. Veteriner eşiyle mutluluğunu sorgulamakta ve gönülsüzce bir iş arayışındadır. Çalışmaya başladığı ofisin duvarında Malkovich'in zihnine açılan bir kapı bulur. Baştan seyirlik bir eğlence olan bu durum Malkovich'in benliğini ele geçirmesiyle farklı bir duruma bürünür. Ofiste aşık olduğu kadına Malkovich'in benliği ile ulaşır. Karısı da aynı kadına Malkovich üzerinden aşık olur.  Suretler anlamını yitirir aslolan kendi bilincimizde ki tek benlikte bulduğumuz karşılıklardır.  Craig'in kukla oynatıcısı olmasının bir başka bilinci ele geçirip yönetme...

musa  Vizyona girdiğinde her anlamda yerden yere vurulan, senaryo, çekim, oyunculuklar, teknik her tarafı eleştirilen bir film EXODUS. Konu dinler tarihi ve resuller olduğunda Dünyada birilerini memnun etmeniz zordur. Ve bunun bir seyirlik olduğunu, yönetmenin yorumu olduğunu insanoğlu unutur. Her din mensubu kendi din kitabındaki olayların yada hadislerle gelen hikayelerin doğruluğuna inanır ve beyazperde de onu görmek ister. 10 emir filmini eski diye seyretmek istemeyen genç kuşağa çekici gelen bir oyuncu kadrosu ve muazzam bir efect zenginliği var filmin. Çekimler, zenginlik ve Christian Bale filmi keyifle izlettiriyor. Ben tüm Resuller hakkında çevrilen filmlere sempati ile yaklaşıyorum açıkçası. Spekülatif izler de taşısa, gerçeklikten uzak da olsa önemsiyorum.  Öncelikle insanlar okumayı değil seyretmeyi seviyor ve seyrettikleri akıllarında kalıcı oluyor ( elbette yanlış yönlendirilmeler için bu hoş değil ) bu vesileyle az da olsa tarihe dair fikirleri ol...

farkındalık  Bu eski Bill Murray filmini çoğumuz izlemişizdir. Lakin o yıllarda komedi diye izlediğimiz filmin aslında bir varoluş felsefesini, insanın değişim, gelişim sürecini  anlatığını belki de filmin kahramanı Phil Connors' a gülmekten fark edememişizdir. “Groundhog Day” (Dağsıçanı Günü) etkinlikleri için geldiği Punxsutawney kasabası, kışın en soğuk halini yaşayan küçük bir kasabadır. Ve kahramanımız bu kasabaya gelip Dağ sıçanının çıkıp gölgesini görüp göremeyeceği haberini yapmaktan nefret etmektedir. Gelenek 120 yıldır sürmekte olup  Phil' e göre,  çok ama çok rutin, basit ve gereksiz bir haberdir. Filmin ilk gününde Phil öfkeli, depresif, suratsız bir insandır ve tek istediği ertesi gün kasabadan ayrılmaktır. Ancak ertesi, ertesi, ve daha ertesi gün hep aynı güne uyanmaya başlar. Önce inkar eder, inanamaz, sonra içinde olduğu duruma muazzam öfkelenir ve hayatla pazarlığa girişir. Ardından yorulur ve depresyona girer. Kabullenme ile başlayan birbi...

kaos - düzen - kaos - düzen  Her filmi birbirinden kült, orijinal ve bambaşka bir bakış açısına sahip yönetmen Darren Aronofsky'ın yine cesur ve farklı bir filmi seyrettiğimiz.  Aronofsky'nin hiç bir filmini izlemediyseniz ve dini temalara aşina değil iseniz size berbat gelebilecek bir filmdir Mother. ( Eğer yönetmeni ve dini terminolojiye vakıf değilseniz film deki metaforları önceden okumanızı tavsiye ederim.)  Bu yüksek dozlu metaforik film Aronofsky'nin  anlatımıdır, farklılığı ve sisteme ışık tuttuğu kendine has ifade biçimidir. Kaos, düzen ve yeniden kaos. Bugün bilim evrenin başlangıcını büyük patlamayla başladığını öngördüğü gibi büyük çöküşle de yeniden söneceğini ve belki yeniden doğacağını öngörür.  Makro cosmos daki kaos, düzen, kaos, düzen sarmalı; mikro cosmosda da geçerli olduğundan ve  iç dünyamız da düzensizlikleri dengeye koyma mücadelesin  de  aynı iniş çıkışları yaşar.  Yaradan ve yarattığı  ( ...