YARATIMIN SPİRİTÜEL EVREN FİLMLERİ

değişim   266. Papa Jorge Mario Bergoglio. Katolik dünyasının son ruhani lideri 2013'de seçildiğinde pek çok ilk gerçekleşmişti. Halen de bu ilkler süregelmekte.  700 yıl sonra Vatikanda bir papa ölmeden görevinden istifa etmiş ve Bergoglio seçilerek  Franciscus adını alarak papa olmuştu. İlk kez Avrupa dışından bir kardinal papa seçildiğinden tüm dünyada büyük yankı uyandırmıştı. 25 yıl papalık yapan II. John Paul'un ardından gelen alman XVI. Benedıctus  da evet hem ilgi çekmiş hem tartışılmıştı ama Bergoglio daha ilk geceden kıta dışından oluşu ile bakışları toplamıştı. Papalık tarihinde ilk kez kullanılan bir isimi Franciscus' yu seçmişti. Daha ilk günden mütevazi giyim ve yaşam tarzını hissettirmişti.  İlk  cizvit papazıydı. ( Cizvit tarikatı hristiyanlığın misyonerlik ve eğitim alanına yönelmiş tarikatıdır.)  Ve ilk kez son üçyüzyıldır ilan edilen aziz sayısından fazlasını ilk görev yılında ilan etmiştir.  ...

tercih  olmak istediğimiz ve olduğumuz haller. hayallerimiz ve hayatın bize sundukları şans mı şansızlık mı olduğunu idrak edemediğimiz olaylar, insanlar.  önceliklerimiz ve yeteneklerimiz. sınırlarımızı ve yetkinliklerimizi bilmek.  etik ahlaki değerler mi? gerçeklerin örtüsü mü? yalanı en çok kendimize söylediğimizin dışa vurumu.  dahası.... hem seyri keyifli, hem düşündürücü, hem naif irdeleme ustalığı.  3 ayrı ve iç içe geçmiş hikaye. belki hepsi hayal, belki hepsi gerçek. konusu ve örgüsü ile nasıl başlayıp bittiğini anlamadığınız ve sonunu kendi iç dünyanız ile bütünlediğiniz bir anlatı.  Kelimelerin varlığı ve büyüsü. Sadece bir dizilim ile kazandıkları anlam. Dahası kelimelerin vücut bulmasının, duygularımızın aktarımı ile olan bağı.  Jeremy Irons'un muhteşem oyunculuğu ile daha ilk sahnede bize verdiği duygu yoğunluğu ve bütünlüğü. Kelimelerimizin yazılarımızın anlam boyutu ve yanında satılabilir gerçekli...

bilgi kanalı  Srinivasa Aiyangar Ramanujan, öyle saf, öyle güzel, öyle berrak ki.. tıpkı hepimizin doğduğunda ki  saflığımız ve tüm bilgiyi barındırdığımız anlar gibi. Bıngıldağımızın kapanışı ile sanki bilgi kanalı kapanır ve her şeyi baştan öğrenmek, deneyimlemek zorunda kalarak tekamül yolculuğumuza başlarız.  Ne eğitim, ne okul, ne imkan, ne para. Matematik öğretilmeden yüzlerce sav, yüzlerce sonuçlu formül yazan, asal, rasyonel sayıların dizilimi çözülümü üzerine formüller kuran, integral formülleri ile uğraşan Ramanujan'ın gerçek hikayesidir film.  Çalışmaları ispatlanamadığı için kendi içinde ve matematik dünyasında sıkışıp kalır.  Asal sayıları 100 milyon sınırına dek hesaplamaya yarayan bir formül geliştirdiğini ayrıca Rieman fonksiyonunu bir çok noktasını ispatladığını, belirten defterini Prof. Hardy'e yollar. Eğitimsizliğine rağmen kuramsal matematikteki üstün zekası Cambrige'e yolladığı bu defter ile dikkat çeker ve İngiltere...

ölüm  " Antonıus Block :  Tanrı'yı hissiyatımızla tasavvur etmek o kadar mı zor? Neden boş vaatlerin ve görünmez mucizelerin arkasında saklanmak zorunda? daha kendimize bile inanmıyorken inananlara nasıl inanacağız? Bizlere inanmak isteyip de inanmayanlara ne olacak? Ya da inanması imkansız olan ve asla da inanmayacak olanlara ne olacak? İçimden Tanrı'yı neden silip atamıyorum? Neden içimde acılar vererek  ve beni aşağılayarak yaşamaya devam ediyor? Kalbimden onu söküp atmak istiyorum ama gene de kalıyor ve benimle dalga geçiyor ondan kurtulamıyorum. "  Yeni Ahit'in vahiy bölümü 8.ayet " Ve kuzu yedinci mührü açınca göğü bir sessizlik bürüdü " diye başlar. Mühürler açıldıkça afetler, savaşlar, salgın hastalıklar, astronomik olaylar ve dahi kıyamet yaşanacaktır.  Film de bu ayetle açılır ve dünyada savaş ve veba hüküm sürmektedir. ( o günün dünyası Kudüs, Avrupa ve   Ç in'den ibarettir. )  Hikaye 14. yüzyılda geçer. 10 yıl ...

kibir Lucy'den önce çekilmiş aksiyonu güçlü, Bradley Cooper'ın gözleri ve fiziği ile göz doldurduğu film. Lucy ile benzer bir konuyu işlemiş olsa da ayrıldığı noktalar var elbet. En önemlisi Lucy de kahramanımız beyninin tüm fonksiyonlarını etkinleştirdiğinde ego'dan uzaklaşır, dünyevi alemdeki hiçliğini fark eder. Burada ise tersi bir durumu seyredeceğiz.  Genel olarak amfetamin içerikli uyaranların sonucu olan yüksek özgüven, artan enerji, azalan iştah vb. özelliklerin maksimum düzeyde var olduğu bir ilacı kullanan Eddie Morra'nın hayatı olağanüstü değişir.  Beyninin tüm kanalları aktif hale gelir. Odaklanma, farklı beceriler, pek çok dil bilme, edebiyattan ekonomiye yüksek bilgi ve bunu doğru kullanabilme gücü gibi maksimum potansiyel halleri yaşar ve sefil adlettiği hayatı seçkin ve takdir edilesi bir boyut kazanır. Tüm duyu organları da aşırı gelişmiş bir biçimde algıdadır. Yorulmaz, acıkmaz, sıkılmaz. İnsanlığın arzuladığı şeylerden biridir b...

yolculuk Aksiyonu az, romantizmi fazla bir bilim kurgu seyirliğimiz. Dünyadan 5000 insan, 258 mürettebat,  120 yıllık bir yolculuk için uyutularak yeni bir gezegene doğru yola çıkarlar. Ve fakat 30. yılda bir uzay cismi ile uzay gemisinin çarpışması, Jim'in sisteminin bozulup uyanmasına sebep olur. Devasa gemide tek başına yaşayıp ölmeyi bekleyeceği bir hayat, çaresizce önündedir. Tüm kadronun 3 kişi, tek mekanın da bir uzay gemisi platosu olduğunu öngörürsek film oldukça akıcı ilerliyor aslen.  Bilim kurgu, teknolojik evrim, galakside yeni gezegenlere yerleşim, yapay zeka kontrolü gibi bir uzay filminin olmazsa olmazlarını bir kenara koyalım. Odağımız aslında içsel yolculuğumuz ve şer sanılanın hayr oluşu.  Jim'in uyanışının nedenini uzayda geçen 2 yıl sonrası öğrendiğinizde ve gemideki diğer uyanmış yolcu Aurora'nın da  bu neden için Jim'e eşlik edişi aslen tesadüf değil.  ( Aurora şafak, uyanış, gün ışığı anlamındadır ve film bir yanıyla mod...

gerçeklikten mi kaçarız, kaçarak gerçekliği mi var ederiz? Örüntüler, zaman mekan akışındaki gelgitler ve bilmeceler Nolan'ın müthiş tarzı. Sadece film karakterleri değil sizde filmin içindeki sorularda takılıp kalıyorsunuz. Nolan'ın en sevdiğim filmlerinden ( hoş sevmediğim filmi var mı? yok :) )  Lenny'nin eşi öldürülmüştür ve intikam kaçınılmazdır. Ve tümüyle beraber ön bellek kendini kapatır. Hafıza nedir? neyi saklar? neyi önümüze ve ne biçimde getirir? Tüm yaşadıklarımız kozmik zaman algısında öncesi ve sonrası olmaksızın kaybolursa ya da parazitli gelgitlerle süre gelirse veyahut bir kısmını komple silerse ne olur? Kaçtığımız için mi sileriz yaşadıklarımızı ve resetlemek mi isteriz geçmişi ya da yeniden kendi gerçekliğimizi mi yaratmayı deneriz. Ve hatta gerçekliğimizin hapishanesinde tutsaklığımızı mı yaratırız? Öyle bir gerçek nedir sorgusudur ki bu zamanı da mekanı da kainatı da beyni ve bilinci de sorgulatır. Lenny, yarattığı yanılsamadan u...

geçmiş geleceği değiştirir mi? nico ve vera. iki ayrı zaman tek mekan. kesişen karışan hayatlar. fırtınanın sebep olduğu solucan deliği. paralel evren algısı. kelebek etkisi.  zaman içinde zaman. mekan içinde mekan. iki ayrı ilüzyon. hangisi yaşanan, hangisi müdahale edilen.  benzer çok film olmakla beraber insanlığa inatla anlatmak isteyen yönetmenler, senaristler ve yapımcıların ardı arkası kesilmiyor. iyi de oluyor. çünkü insanın kaderini elinde tutamadığını anlaması için en etkileyici ve dahi büyüleyici yol sinema.  yaşamsal örgümüzde olacak olan,  tüm şartları değiştirsek dahi  gerçekleşiyor. bizim şer sandığımız sızlandığımız ve müdahale edip değiştirmeye çalıştığımız her vaka eninde sonunda kendi yoluna getiriyor insanı. insan anlamıyor lakin. sanıyor ki değiştirdiği kendisi için en iyi olan. sistemsel bütünlüğün içinde kaderimizde olanı yaşamak, kaderimiz. kazalara cüzi irademizle müdahale etsek de yazı dönüp dolaşıp görmeniz gerekeni gös...

kutsanma  inanç, din, zirve, soğuk, hüzün, huzur, rüzgar, dingin, maymun, insan, kabul, hindu, everest, sufi, kudüs, mekke, adak, kaos, düzen, teknoloji, ilkellik, dalga, kaya, okyanus, tapınma, dans, hareket, ses, ilahi, dil, sema, bulut, sonsuzluk, büyüklük, micro, ejder, mağara, süs, renk, çoşku, çığlık, yalnızlık, yaşam, avcı, lider, güç, fakirlik, rıza, düzen, karmaşa, duvar, yeşil, üretim, meditasyon, kaos yeniden ve yeniden düzen, tüketim, nefes, sıkışmışlık, ışık, kirlilik, sessizlik, çöp, saygı, yokluk, neşe, ibadet, savaş, petrol, zenginlik, bilinmezlik, kayıp, ırkçılık, vahşet, geçmiş, ölüm, mutluluk, yetkinlik, yetenek, arş, arz, süleyman, isa, tavaf, kutsal, bilinmez, merak, zaman.  kutsanmış bir evrende, muazzam bir sistemde, inanılmaz çeşitlilikte yaşıyoruz. sadece müzik ile sözsüz bir dünyadan 24 ülke üzerinden binlerce görüntü ile iç yolculuğunuza yelken açılıyor. meditatif bir şölen, dinginlik. yaşlı dünyamıza rasyonel bakış ile akan sahnele...

düşünüyorum öyleyse varım Descartes in sözüyle açılıyor film ve filmin sonunda sizi getirdiği nokta "var mıyım acaba?"  oluyor.  Fuller ve Hall'un  13.katta bulunan şirketleri  deneme aşamasında bir  simülasyon sistemi geliştirmektedir. Fuller'ın fark ettiği bir şeyi Hall'a söyleyemeden Fuller'in  öldürülmesi ile olay polisiye bir havaya bürünse de gidişat farklıdır. Bırakılan gizemli mektup ve buna ulaşılması gerekliliği Hall'ı deneme aşamasındaki simülasyonu kullanmaya zorlar.  13. katta ki bilgisayar sistemi vasıtasıyla 1937'ye yarattıkları simülatif dünyaya sıçrayan Hall gerçeklik kavramı ile boğuşmaya başlar. Şuur, bilinç nakli gibi çalışan sistem, filmde Matrix' i anımsatmaktadır. her iki dünyadaki kesişmeler, tetiklemeler ve kişiler sanal dünyanın aslında neresi olduğu konusunda sorgulatır. Ve yahut ötesi berisi olmaksızın evrenin kendi de bir ilüzyondan mı ibarettir. sanal sanılan ile gerçeklik zannında yaşananların bi...

şifa  Günümüz batı tıp'ı tıpkı newton fiziği gibi madde üzerinden çalışan ve kimya ile insanı dengelemeye çalışan bir sistem. Oysa yüzyıllardır doğu tıbbı insanı, tıpkı  kuantum fiziği gibi  enerji olarak ve sistemle bir bütün olarak ele alır. Ve insanı acziyeti ile  muhtaç bir varlık olarak  değil muktedirliği ile sınırsız  harika bir canlı olarak tanımlar.  Heal belgeseli tarafsız bir bakış açısı ile dini ve bilimi karşı karşıya getirmeden, doğu ilmini yüceleştirmeden batı bilimini yermeden son derece güzel ve başarılı harmanlamış bir yapım.  Kainat tek bir hücremizde dahi kayıtlı ve bizim dışımızda başka bir şey yok. Tüm güç de inancımızla beraber bizde. İnsan kendini hasta eden ama ettiğini bilmeyen ve bunu kabul etmeyen bir varlık. Davranışlar gibi fiziki aksaklıkları da daima dış etkenlere bağlıyor. Halbuki vücudumuzun her bölgesinin verdiği tepkiler tamamen iç dünyamızın izdüşümü. Lakin suçu hep genetiğinde, dış faktörlerde...

zaman / evren Terence Malick çok sevdiğim, tüm filmlerini istisnasız beğendiğim bir yönetmen. Aslen bir felsefeci olan ( harvard felsefe mezunu ) ve sadece kendisi için, gişe kaygısı taşımaksızın yaptığı filmleri ile sinema dünyasının mütevazi sessiz insanı. Kendine özgü tarzı yanında uzun metrajlı hatırlı  filmlerinin  beşinde  görüntü yönetmeni olarak Emmenuel Lupezski  ile çalışan,  Tree of Life da ise Paul Atkins'i tercih eden Malick, kendi anlatımıyla bu adamların efsanevi fotografik zeka ve görülerini de harmanlayarak unutulmaz sahnelerle dolu yapıtlar ortaya koyuyor. Keza bu filmin görüntü yönetmeni yine Paul Atkins. Makro ve micro kosmosu olağanüstü görüntülerle sunan ve sorgulayan kesitlerin geçişlerini muazzam kurgulayan ve vizyona giren ender belgesellerden. Görüntüler o kadar özel ki bunca zamandır nasıl bir belgeselde görmedim dedirtiyor. Başka boyutlara yolculuk adeta zamansızlığın içinde. Mevzuu Mallick olunca belgeselde diyemiyor...

özgür irade / kader Black Mirror bir dizi film aslında. West World, Dark, Stargate Universe, Doctor Who, Fringe, The X Files  gibi onlarca dizi var. Zamanı, geleceği ve sistemi irdeleyen, anlatmaya ve insan bilincini geleceğe alıştıran. Ancak dizileri bu bloğa konu etmiyorum. Bambaşka bir platform diziler. Fakat Black Mirror'ın bir nevi yeni yıl hediyesi olan son bölümü      " Bandersnatch"  bir film olarak bu bloğa misafir olabilecek farklılıkta ve özellikte.  Bölüm gerçekten bir film. Ön cephede görülen iki önemli nokta var. İlki, türünün ilk örneği olan bu interaktif film sinema dünyasında yeni bir adım. Mutlaka okumuş yada duymuşsunuzdur. Sonunu kendinizin belirleyeceği değişik kitaplar vardır. Kitabını yarat yada yaz temalı. Mesela 35. sayfaya geldiğinizde 65. yada 125. sayfaya atlama seçenekleri vardır. Film de bu doğrultuda. Tabii bir filmi bu karar verişlerle ilerletmek çok kolay bir çekim tekniği olmadığı gibi muhteşem bir emek var. Film...

rabb-ı  hassı " yaradan her varlığı kendi terkibi üzerinde öyle güzel yaratmıştır ki az farkındalığı olan ilim yolcusu, kendi has esmasını da arar yolda. yaratım sebebini,  bu dünyada ki varlık sebebini arar "hassı esması'nın" da peşine düşer, kul olma amacı yanında. " aü dedem at sevdalısı idi. hipodroma yarışlara gittiğimde 6,7 yaşında var yoktum. hipodromdan öyle büyülenmiştim ki atlar, yarışlar, piknik havasında ki seyirlerimiz, çoşku, gürültü anlatılamaz bir heyecandı. ganyan oynandığı için de dedem çok kısa bir süre sonra vazgeçmişti hipodromdan. ganyana bakışı at sevdasını gölgelemişti.  tabii ben de bu karardan nasiplenmiştim, babamın zaten ilgisi yoktu.  belki bu kısa tanışmışlığımdan, belki tv'nin tek kanallı oluşundan ve dahası bu sporun sevilmesinden olsa gerek yıllarca gazi koşusu ve özel yarış günleri ekrana kilitlenirdim. küçük dev adamların sessiz ve kimi hüzünlü  kimi sevinçli yüzleri, atlar ve yarışlar kadar ilgimi çek...